Bello-dono
Atropa belladonna
Solanaceae
Àutri noum : Erbo-empouisounado, Boutoun-negre, Mourello-furiouso, Pouisoun.
Noms en français : Belladone, Bouton-noir.
Descripcioun :La bello-dono es uno grando erbo renadivo à port d'aubret que viéu pas gaire de tèms. Se recounèis eisa à si flour en campano brunello e si fru negre un cop madur.
Usanço :Touto la planto (fueio, fru...) caup proun d'alcalouïde dangeirous coume l'atroupino e l'iociamino que sèrvon aro en medecino (anestesìo). A l'age-mejan fasié partido di poutingo di masclo. Se saup peréu que li richo italiano de la Reneissènço se metien de jus de boutoun-negre dins lis iue pèr groussi si vistoun (marco de l'amour!).
Port : Aubret
Taio : 40 à 150 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Atropa
Famiho : Solanaceae
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 15 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Esclargiero
- Escoumbre e proche dis oustau
- Roucaio
Estànci : Subremediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Atropa belladonna L., 1753
Argeiroulié
Crataegus azarolus
Rosaceae
Àutri noum : Argeroulié, Poumetié.
Nom en français : Azarolier.
Descripcioun :L'argeiroulié èro proun planta à passa tèms proche dis oustau. Aro se n'en vèi d'eici, d'eila en ribo de champ e dins lis anciàni sebisso. Es un aubret un pau mai fort que l'acinié amé d'espinasso ; li ramo soun mens sarrado mai pus espesso. Flouris à la debuto de la primo e douno de fru roujo à l'autouno que ié dison lis argeirolo vo poumeleto.
Usanço :"Qu vau d'argeirolo ?", èro la crido di marchand à Marsiho, coume lou raporto F. Mistral dins lou TdF. Aquéstis argeirolo an un goust que sèmblo un pau lou de la poumo e èron bèn mai manjado à passa tèms qu'à l'ouro d'aro. Es un fru de descurbi tourna-mai. Li fru e li fueio an li mémi prouprieta que l'acinié, estènt riche en anti-óussidant.
Port : Aubret
Taio : 1 à 6 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Crataegus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 10 à 15 mm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 400 m
Aparado : Noun
Abriéu à mai
Liò : Sebisso
- Ribo de champ
- Escoumbre e proche dis oustau
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino eurimediterrano-Èst
Ref. sc. : Crataegus azarolus L., 1743